Nadat Voka-Brugge (de vroegere Kamer van Koophandel) had voorgesteld om een aantal West- Vlaamse gemeenten te laten samensmelten, pleitte federaal minister van Ondernemen en Vereenvoudigen Vincent Van Quickenborne (Open Vld) voor een interne staatshervorming voor heel Vlaanderen. Quick gelooft in een hervorming met als resultaat 25 stedelijke kernen, waarbij de provincies worden afgeschaft. Wat houdt deze formule in? Om het eenvoudig te houden: je clustert een aantal gemeenten rond de centrumsteden, en vervolgens hevel je een groot aantal bevoegdheden over van provincie en arrondissement naar het nieuwe lokale niveau. In Frankrijk is dat bijvoorbeeld gebeurd met ruim tachtig gemeenten rond de noordelijke steden Lille, Roubaix en Tourcoing. Het heeft de ooit zo verpauperde streek geen windeieren gelegd. Ook voor de Antwerpse regio is het stadsgewest een prima idee.
In zo’n formule zouden de stad en de gemeenten van de rand beter samenwerken en dus meer slagkracht ontwikkelen op het gebied van - onder meer - mobiliteit, verkeersveiligheid, sociaal beleid, cultuur en infrastructuur. Er zou ook een meer rechtvaardige verdeling komen van de lusten en de lasten van de stad. Kleine gemeenten worden professioneler bestuurd, omdat ze kunnen gebruikmaken van het technische en intellectuele kapitaal van de grotere zussen in het bestuursverband. En aangezien de hogere overheden een deel van hun macht afstaan, worden veel meer beslissingen dichter bij huis genomen, wat het gevoel vermindert dat “alles toch boven onze hoofden in Brussel wordt bedisseld”.
Doen dus? Ja, maar helaas is het stadsgewest vooral populair in de steden en bij de partijen die daar sterk staan, zoals sp.a en Open Vld. De Antwerpse burgemeester Patrick Janssens is voorstander, net als zijn voorganger Bob Cools. Maar op het platteland leeft veeleer de angst dat de gemeenten zo worden bezet door de grote steden, en de burgemeesters voelen daar weinig voor. Dat geldt voor het merendeel van de vele CD&V-burgemeesters, maar ook een liberaal als Dirk Van Mechelen blijft liever alleen de dienst uitmaken in zijn gemeente Kapellen in plaats van bepaalde bevoegdheden te moeten delen met Patrick Janssens en andere confraters. Ook de provinciebesturen springen om begrijpelijke redenen geen gat in de lucht bij het vooruitzicht dat ze worden afgeschaft.
De Vereniging van Vlaamse Provincies (VVP) heeft aan minister Van Quickenborne laten weten dat ze zo’n ’Vlaamse staatshervorming’ zeker nodig vindt, maar de VVP spreekt over een overheveling van bevoegdheden naar de provinciale en lokale niveaus. Met andere woorden: de provincies moeten blijven. Het idee van de 25 stadsgewesten vindt de VVP “redelijk waanzinnig”. Dat is dus weer een heel ander verhaal. En zo zal de droom van een Antwerps stadsgewest ook nu weer stranden op partijbelangen, persoonlijke ambities en gebrek aan toekomstvisie. Het stadsgewest is de geknipte formule in het Europa van de regio’s, maar de geesten zijn er nog niet rijp voor.
De goedbetaalde job van gouverneur zou verdwijnen, deputés zijn niet meer nodig, en wellicht wordt burgermeester dan een benoeming voor het leven naar nederlands model. En veel politiekers zijn geen idealisten, maar postjesjagers.
Tsja, we zijn hier in Vlaanderen en bij uitbreiding in België al wel wat gewoon waar het de politiek betreft. Spijtig dat we hier misschien moeten spreken van een gemiste kans, al begrijp ik best het voorbehoud van de kleinere gemeenten tegen het idee van de stadsgewesten. Het Calimero-effect, weet je wel...
BeantwoordenVerwijderen